JAN DROZD - GIERYMSKI

 Jan Drozd Gierymski

wroceński rodak, legionista, nauczyciel, społecznik, poseł na sejm.

 „Życie obywatela należy do Ojczyzny”./ Napoleon Bonaparte/

Jeden z dziewięciu legionistów wroceńskich, którego życie można podzielić na kilka etapów, związanych z jego miejscem zamieszkania oraz służby Ojczyźnie. Jest to bohater, o którym mieszkańcy Wrocanki powinni pamiętać, mimo że nie spędził w rodzinnej miejscowości całego swojego życia. Urodził się 2 lipca 1889r. we Wrocance jako pierwszy syn Tomasza i Rozalii Pudło. Był jednym z pięciorga rodzeństwa, obok Stanisława, Karola, Józefa, który też walczył w I wojnie światowej oraz Henryka. Do szkoły we Wrocance nie uczęszczał. Jego opiekunem w latach szkolnych był ks. profesor dr Józef Drozd z Sanoka, który  zapewnił mu solidne wykształcenie. Jan Drozd uczęszczał do Państwowego Gimnazjum Męskiego w Sanoku, które ukończył z wyróżnieniem. Następnie jego życie związane było z Krakowem, ponieważ w 1909r.  rozpoczął studia na Uniwersytecie Jagiellońskim na wydziale filozoficznym – kierunek matematyka i fizyka. Studia ukończył w 1913r. Mimo że przebywał z dala od rodzinnych stron, to jednak mocno z nimi był związany, ponieważ podczas wakacji pojawiał się na Dolnej Wrocance, w swoim domu rodzinnym i spotykał się ze swoimi przyjaciółmi – Stanisławem Wroceńskim- fundatorem kościoła, z majorem Józefem Wilkiem i Tomaszem Papciakiem.

Wrocanka  w 1913 roku nie była bierna wobec sytuacji, jaka panowała na ziemiach polskich, zwłaszcza na terenie Galicji. Ówczesna prasa podała o ważnym zebraniu z dnia 7 lutego, które dotyczyło założenia paramilitarnej organizacji wojskowej, znanej pod nazwą Związek Strzelecki. Jest bardzo prawdopodobne, że Gierymski do niej należał, bowiem zapisało się 48 młodych mieszkańców Wrocanki.

Jan Drozd przyjeżdżał do Wrocanki jako kawaler, a później jako ojciec i dziadek.  Sprawy Ojczyzny były dla przyszłego legionisty bardzo ważne.

Karierę wojskową rozpoczął 14 sierpnia 1914 r. Od 1 września 1914r. walczył w II Pułku Piechoty Legionów- w stopniu szeregowca. W okresie od 1 września 1914 do 1 czerwca 1916r. w Komendzie Legionów Polskich – kierował służbą telegraficzną jako chorąży. Przez dwa lata- od 1 czerwca 1916r. do 1 marca 1918r. był dowódcą plutonu w stopniu podporucznika. Od 1 marca 1918r. do 15 maja 1918r. walczył w II korpusie gen. Hallera, jako dowódca plutonu. Uczestniczył w bitwie pod Kaniowem, po której dostał się do niewoli. Na szczęście udało się mu uciec. Od 20 do 31 lipca 1920r. był dowódcą w baonie wojsk łączności a od 1 sierpnia do 30 listopada w kompanii telegraficznej II Armii. 1 kwietnia 1920r.  mianowano go porucznikiem. Od 31 grudnia 1920r. przebywał na urlopie a od 1921r. został przeniesiony do rezerwy.

Po 1920r. jego życie związane było z Olkuszem. W 1924r. ożenił się z Marią Perkowską, z którą miał córkę Halinę. Mimo założenia rodziny, jego służba dla Ojczyzny nie ustała, ponieważ oprócz tego, że był nauczycielem w Państwowym Gimnazjum Męskim im. Kazimierza Wielkiego w Olkuszu, to jeszcze pełnił funkcję radnego i wiceburmistrza Olkusza.

Po przeprowadzce do Piotrkowa jego działalność społeczna wzrosła, ponieważ pełnił wiele funkcji jako pedagog i społecznik. Od 1929-30r. był dyrektorem szkoły, ponadto wiceprezesem Związku Strzeleckiego, prezesem Oddziału Związku Oficerów Rezerwy, prezesem Zarządu Powiatowego Federacji Polskich Związków Obrońców Ojczyzny, prezesem Rady Grodzkiej BBWR, prezesem Obwodu Obozu Zjednoczenia Narodowego. W latach 1935- 1938 był posłem na Sejm IV kadencji z okręgu nr 22. Sprawował funkcję zastępcy przewodniczącego komisji oświatowej i  komisji wojskowej.

Kiedy wybuchła II wojna światowa, rodzina Drozdów powróciła w dawne strony- do Wolbromia. Zamieszkali na ulicy Krakowskiej 19. Gierymski uczestniczył w kampanii wrześniowej a w okresie okupacji działał w Tajnej Organizacji Nauczycielskiej.

Po wyzwoleniu, jako nauczyciel dążył do utworzenia Gimnazjum Koedukacyjnego w Wolbromiu. Był tam nauczycielem oraz dyrektorem. Do 1951r. pełnił funkcję dyrektora Liceum Ogólnokształcącego. Jego legionowa przeszłość nie ułatwiała mu życia w socjalistycznej Polsce. Zmarł 6 kwietnia 1970r. na raka.

Na jego pogrzeb – katolicki - przyszło setki osób. Podczas homilii pogrzebowej ksiądz podkreślił jego zasługi jako żołnierza i społecznika. Ciało Gierymskiego spoczęło na cmentarzu w Wolbromiu.

Jan Drozd Gierymski zasłużył sobie na liczne odznaczenia. Otrzymał:

• Krzyż Oficerski Orderu Polonia Restituta

• Krzyż Niepodległości (1931)

• Krzyż Walecznych – dwukrotnie

• Złoty Krzyż Zasługi (1933)

• Krzyż Komandorski Orderu Korony Włoch (1937)

• Austriacki Srebrny Medal Waleczności I klasy.

Zasłużył sobie także na to, aby  mieszkańcy Wrocanki nie zapomnieli, że ten wykształcony, odważny i pełen pasji człowiek, wielki patriota, powinien mieć w rodzinnej miejscowości swoją zapisaną historię, chociażby w postaci pamiątkowej tablicy.  

Źródło:

„Powstanie liceum ogólnokształcącego w Wolbromiu i jego działalność w latach 1945- 1963”, str. 6-7

„Posłowie i senatorowie Rzeczpospolitej Polskiej 1919-1939. Słownik biograficzny, tom I”

Archiwum rodzinne- informacje zaczerpnięte od bratanicy – Marii Drozd.